ច្បាប់ស្រី (១)

និពន្ធដោយ បណ្ឌិត ម៉ឺន ម៉ី

ច្បាប់ស្រី

(១)	នេះបទកំណត់ចងជា	ភុជង្គលីលា	ចងជាច្បាប់ស្រី។
	កាលនាងឥរន្ទវតី	ចរចាកតាមប្ដី	គឺបុណ្យកយក្សា។
	នាងវិមលាជាព្រះមាតា	បើកបន្ទូលថា	ហៃកូនពិសី។
	នាងនឹងត្រាច់ត្រង់តាមប្ដី	ចេញចាកអំពី	ពិភពនាគនេះ។
	ទៅឋានមនុស្សលោកនាយអេះ	ចូរនាងចាំចេះ	បម្រើស្វាមី។
	ធ្វើវត្តប្រតិបត្តិប្រក្រតី	កុំឲ្យស្វាមី	អាក់អន់ចិន្ដា។
	នាងអើយគម្ដែងក្រឡា	ជាម្ចាស់សិរសា	កូនកុំមាក់ងាយ។
	ហៃកូនស្រីមាសម្ដាយ	ក្រណាស់នាងអាយ	តាមដោយច្បាប់ស្រី។
	ក្រមួយមិនបានសម្ដី	ពាក្យទន់តិចនៃ	ឲ្យញាតិចូលចិត្ត។
(១០)	ក្រមួយមិនចេះរិះគិត	ឃើញញាតិឆ្ងាយជិត	ហៅឡើងឆីស្លា។
	ទោះមានមិនមានក្ដីណា	ពាក្យផ្អែមចរចា	ទើបគេស្រឡាញ់។
	កុំជួចិត្តស្មូរកំណាញ់	មិនមានអស់អញ	នឹងញាតិសន្ដាន។
	កើតយសរបស់ផងបាន	កើតសុខក្សេមក្សាន្ដ	ពីព្រោះកូនស្រី។
	ទោះនឹងនិយាយស្រដី	ការកេរជាស្រី	កុំស្ដីឡេះឡោះ។
	ថាលេងដូចក្មេងញ៉េះញ៉ោះ	ឃើញប្រុសកម្លោះ	សសៀរចូលជិត។
	សើចព្រៀងកញ្ឆៀងមិនគិត	ប្រុសព្រើលបានចិត្ត	វាហ៊ានដោយសារ។
	ហៅស្រីអប្រិយឥតការ	ឥតមានឥរិយា	មារយាទក្នុងខ្លួន។
	សើរើពុំធ្វើនឹងនួន	ស្រដីមិនមួន	មិនមានអៀនអន់។
	ឃើញគេបៀតបែរគយគន់	សើចសួរចំអន់	ចំអកឲ្យប្រុស។
(២០)	ហៅស្រីអប្រិយទុយ៌ស	មិនខ្លាចខ្លួនខុស	មារយាទក្រឹត្យក្រម។
	ធ្វើការអង្គុយច្រឡំ	នឹងសមពុំសម	ថាឯងជាស្រី។
	មិនកោតមិនខ្លាចចិត្តប្ដី	ឲ្យប្រុសដទៃ	មាក់ងាយប្ដីណា។
	ហៅស្រីឥតលក្ខណា	ឥតមានកិរិយា	មារយាទពុំសម។
	ធ្វើការផងណាប្រើខំ	ទោះត្បាញចាក់ដំ	នាងខំឲ្យហើយ។
	កុំទុកទៅមុខទៀតឡើយ	ថាចាំបង្ហើយ	កម្រណាស់ណា។
	ទោះធ្វើហូលគោមព្រែផ្កា	ដាក់ត្បាញហើយណា	បានស្រេចសឹមធ្វើ។
	ធ្វើឲ្យកើតកេរ្តិ៍ប្រសើរ	ហើយកុំឲ្យដើរ	លេងផ្ទះគេណា។
	ឱស្ងួនខ្លឹមខ្លួនរក្សា	នាងខំធ្វើការ	ទាន់ខ្លួនក្រមុំ។
	មានប្ដីបានអ្វីជាខំ	រវល់កូនយំ	កម្រចេះឆ្លាត។
(៣០)	ព្រួយចិត្តគំនិតចង្អៀត	មួយហើយមួយទៀត	យំទារតែឆី។
	រីងព្រួយទាំងមួយទាំងពីរ	រកបានឲ្យឆី	ទើបបានបាត់មាត់។
	ទៅកាន់ការធ្វើឲ្យស្ទាត់	ហូលគោមគាត់កាត់	អន្ទងត្បាញទៅ។
	កុំទុកក្នុងស្មុគស្មាញនូវ	ក្រែងដល់យូរទៅ	ខាតខូចអសារ។
	ហៃកូនស្រីស្ងួនមាតា	ចូរចាំរក្សា	កុំភ្លេចស្មារតី។
	ចូររករៀនយកច្បាប់ស្រី	ឲ្យកោតខ្លាចប្ដី	គម្ដែងក្រឡា។
	ធ្វើវត្តប្រតិបត្តិសោតណា	ឲ្យនាងរក្សា	ភ្នក់ភ្លើងទាំងបី។
	ឲ្យកាត់ឲ្យគង់ប្រក្រតី	សព្វថ្ងៃកុំឲ្យបី	ភ្លេចផ្លុំឲ្យឆេះ។
	ក្រែងរាលដូចដាលព្រាយប្រេះ	កើតក្ដៅរលេះ	រលាយអស់អង្គ។
	ភ្លើងក្រៅកុំនាំទៅក្នុង	ឲ្យឆេះបំផ្លុង	ឬផ្លុំបង្កាត់។
(៤០)	ភ្លើងក្នុងមិនប្រុងប្រយ័ត្ន	នាំមកបង្កាត់	ឲ្យឆេះឯក្រៅ។
	អុជអាលបណ្ដាលឲ្យក្ដៅ	ដាលដល់កូនចៅ	អសោចអប្រិយ។
	ឲ្យនាងខំប្រុងស្មារតី	មើលភ្លើងទាំងបី	រក្សាឲ្យគង់។
	ភ្លើងនោះឲ្យកូនពុំលង់	នឹងឲ្យឧត្ដុង	ឧត្ដមកន្លង។
	កើតយសរបស់ទ្រព្យផង	បរិបូរឥតហ្មង	ប្រសើរក្ដាត់ណា។
	ភ្លើងមួយនោះឲ្យរក្សា	គឺគុណមាតា	បិតាស្ងូនគ្រង។
	ឲ្យនាងធ្វើដោយគន្លង	ប្រណិប័តន៍កុំឆ្គង	នឹងម្ដាយឪពុក។
	ឲ្យខំថែទាំញ៉ឹកញ៉ុក	ចំណីចំណុក	ចំណង់អាត្មា។
	កុំឃ្លានទុកឆីឡើយណា	ឆ្ងាញ់ឈ្ងុយពិសា	ជូនជាប្រក្រតី។
	ពាក្យពេចន៍ការកិច្ចអ្វីៗ	អត់ឱនកុំបី	ឲ្យអាក់ចិន្ដា។
(៥០)	ភ្លើងមួយគម្ដែងក្រឡា	គឺប្ដីអាត្មា	ឋិនថេររួមរ័ក្ស។